ONTWIKKELEN VAN DE BEROEPSHOUDING
In een omgeving waar we alles liefst zoveel mogelijk meetbaar, transparant en controleerbaar maken, stelt de 'goede beroepshouding' ons voor problemen. Want wat is een goede beroepshouding en hoe ontwikkel je die als je niet in maat en getal kunt aangeven wat je er precies onder verstaat?
De ontwikkeling van de beroepshouding is onlosmakelijk verbonden met het competentieleren. Een vorm van leren die gebaseerd is op de integratie van kennis, vaardigheden en een goede beroepshouding. Het competentieleren vestigt de aandacht dus op het geheel, en minder op de componenten.
In de zorg is er van oudsher veel aandacht voor het ervaringsleren. Een oude en beproefde vorm daarvan is dat van meester - gezel. De novice leert van de expert hoe het moet. Het gaat daarbij om het opdoen van ervaringen, om het spiegelen aan het goede voorbeeld, om inspiratie en motivatie. Behalve dat de novice ontdekt wat hij moet kunnen en weten om vakbekwaam te zijn, ziet hij aan het voorbeeld van de expert hoe je je als professional behoort te gedragen ten opzichte van cliënten en collega's.
Meer dan vroeger hechten we in dit model van meester - gezel aan wederkerigheid en dialoog. Niet alleen leert de gezel van de meester, maar de expert leert ook van de novice: hoe hij zich door diens vragen laat sturen en hoe hij de antwoorden geeft waaraan de novice op dat moment behoefte heeft. En ook het beeld van de alwetende meester is bijgesteld: alwetendheid bestaat niet; de meester zal een leven lang moeten leren en hij zal zijn competenties moeten blijven ontwikkelen om te kunnen voldoen aan de eisen die hem als professional gesteld worden.
Op deze pagina wordt informatie bij elkaar gezet die het nadenken over de ontwikkeling van een goede beroepshouding op weg kan helpen en verdiepen.
-
Begrippen
- beroepshouding (attitude)
Geheel van sociaalnormatieve kwalificaties; eigenschappen die een persoon in staat stellen arbeid te verrichten binnen de voor die arbeid kenmerkende verhoudingen (www.thesauruszorgenwelzijn.nl)
of:
een samenstel van visie op mens en maatschappij, houding, gedrag en methodische principes (Beroepsprofiel van de verpleegkundige 1999)
of:
Een 'weten te handelen' als professional, gemotiveerd en geïnspireerd door persoonlijke en professionele normen en waarden
- beroepshouding (attitude)
-
Links
- Zorgtrainingscentrum Samen leren en werken aan de zorg van morgen
Met onder meer het zorgethisch lab: ethiek en respectvol zorg bieden
http://www.zorgtrainingscentrum.nl
- Zorgtrainingscentrum Samen leren en werken aan de zorg van morgen
-
Literatuur
- Dalen, W.K. van
(2009) Integriteit in uitvoering; Uitgeverij Noordhoff, Groningen; ISBN: 9789001763695.
Uw eigen integriteit is uw kostbaarste kwaliteit in uw werk en leven. U wordt er echter niet mee geboren. Uw integriteit is een gevolg van uw gedrag. Bij anderen herkennen we het snel. Toch is het niet eenvoudig uw eigen integriteit te organiseren. Dit boek legt uit wat goede mensen beter doen. Het helpt u om uw integriteit overeind te houden in de drukte van het dagelijks leven. Welk gedrag moet u vertonen zodat anderen u respecteren ook als u een keuze maakt die afwijkt? Voor het ontwikkelen van integriteit is het nodig dat u: - Aandacht hebt voor uw morele intuïtie en uw gevoelens zodat u morele problemen herkent als ze aan de orde zijn. - Redelijke argumenten kunt formuleren en een weloverwogen keuze maakt en die met anderen bespreekt. - Moed ontwikkelt om dat te doen wat u moreel juist vindt. Dit boek is een geïntegreerde, sociaalpsychologische en filosofische behandeling van integriteit die uitlegt hoe het in de praktijk werkt; hoe u een ‘streetwise’ moraal ontwikkelt. Overwin de angst om open te staan voor een moreel perspectief op uw leven. Overstijg de gewoonte uw mening uit de krant te halen. En leer redelijke argumenten te formuleren. - Hirtum, P.V. van e.a. (2010) Onderwijs in professioneel gedrag; Bijna niemand durft een onvoldoende te geven; in: Medisch Contact (65) nr. 2 pp. 74 - 76
- Schout, G.
(2007) Zorgvermijding & Zorgverlamming; Een onderzoek naar competentieontwikkeling in de openbare geestelijke gezondheidszorg; SWP uitgevers; ISBN: 978-90-6665-864-6.
"Zorg c.q. hulp is in handen gekomen van professionals. De natuurlijke betrokkenheid van familieleden en geliefden staat in schril contrast tot de gedifferentieerde, verkavelde, en soms ontzielde hulp, die in de wereld van zorg, welzijn, wonen en veiligheid, gegeven wordt. In dit boek wordt zorgvermijding verklaard als een ultieme poging om controle te krijgen op een bestaan dat ervaren wordt als doelloos en onvoorspelbaar. Waar OGGz-cliënten behoefte hebben aan snelle, praktische en integrale hulp van betrokken hulpverleners, treffen zij meer dan eens personen aan die weinig handelingsruimte hebben, die vastzitten aan regels, procedures en wachtlijsten, die bovendien moeite hebben om mensen te helpen die maar ten dele problemen hebben op het terrein van de instelling waar zij werken. Sommige professionals lukt het niettemin om contact te maken, om zorgvermijding en zorgverlamming terug te dringen. Deze personen lijken te beschikken over een empathisch vermogen en over dieperliggende persoonlijke eigenschappen die in dit boek nader onderzocht zijn. Zij weten ruimte te creëren waarin sociaal kwetsbare mensen hun perspectieven kunnen articuleren. Deze competenties ontstaan niet vanzelf, onder condities die we in dit boek hebben aangeduid als een normatieve praktijk kunnen ze tot ontwikkeling komen." - Weidema, F.
(2007) Mijn handen aan dit bed; werk, zelfbeeld, heroïeken en motivatie van zorgdragers in het verpleeghuis; Doctoraalscriptie Universiteit voor Humanistiek, Utrecht.
"In publicaties gaat het doorgaans over de zorgontvangers. Maar hoe gaat het eigenlijk met de medewerkers en hoe ervaren zij die momenten van enerzijds druk, anderzijds intiem contact? Waarom volharden ze in die spagaat? En wat betekent die grote nabijheid ten opzichte van een onbekende ander voor hen persoonlijk? Hierover nu gaat dit onderzoek, dat ik schrijf ter afron-ding van mijn studie aan de Universiteit voor Humanistiek. Het is niet mijn bedoeling negatieve berichtgeving te weerspreken – de realiteit vraagt toedekken noch toevoegen. Wel wil ik een ander licht laten schijnen op het dagelijks werk in de verpleeghuiszorg door een laterale insteek te kiezen en bovendien niet de zorgontvangers, maar de zorgdragers voor het voetlicht te brengen. In dit onderzoek gaat het om hún beleving van het werk. Daarbij maak ik ondermeer gebruik van ogenschijnlijk verouderde concepten die nogal eens wat ongemak oproepen zoals: naastenliefde, barmhartigheid, offerbereidheid, liefde. Zijn deze begrippen actueel in de zorg?"
(ga voor download naar de pagina Download)
- Dalen, W.K. van
(2009) Integriteit in uitvoering; Uitgeverij Noordhoff, Groningen; ISBN: 9789001763695.
