BEROEPSCODES EN EDEN IN DE ZORG
Veel beroepsgroepen kennen inmiddels een eigen beroepscode. Zo ook de artsen, verpleegkundigen en verzorgenden.
Het bestaan van een beroepscode is een teken van professionalisering. De beroepsgroep laat zien in staat te zijn om te vertellen hoe het professionele handelen er - naar haar idee - behoort uit te zien. In de code beschrijft zij kort en bondig waar het haar om te doen is en welke normen en waarden zij voor een goede uitoefening van het beroep belangrijk vindt. Veel aandacht is er daarbij ook voor de beroepshouding van de beroepsbeoefenaar. Duidelijk wordt gemaakt welke waarden voor zijn houding kenmerkend zijn.
Door het professionele handelen in een code te beschrijven bevestigen de beroepsbeoefenaren hun identiteit. Zij laten zien wie zij willen zijn en wat anderen van hen mogen verwachten. In die zin past een code dan ook goed in de huidige aandacht voor transparantie en de eis verantwoording af te leggen. De code geeft immers criteria waaraan het professionele handelen getoetst kan worden. Op die manier is hij dan ook een belangrijke toetssteen voor het tuchtrecht.
Doorgaans bevat een beroepscode een aantal vaste onderdelen: zo wordt er meestal aandacht besteed aan de kenmerken en de ontwikkeling van het beroep, aan de relatie van de beroepsbeoefenaar met de zorgvrager, aan de samenwerking met collega's en aan de relatie met de samenleving.
Naar inhoud wordt het accent in principe gelegd op de vier basishoudingen: respect, verantwoordelijkheid, deskundigheid en integriteit.
Artsen, verpleegkundigen en verzorgenden leggen aan het begin van hun professionele carrière de eed af of doen een plechtige belofte. Daarmee willen zij de samenleving laten weten dat zij achter de eisen staan die de beroepsgroep hun als beroepsbeoefenaren stelt. Tevens verklaren zij daarmee dat zij zich onvoorwaardelijk zullen inzetten om de normen en waarden, die bij een goede beroepsuitoefening passen, te respecteren
-
Begrippen
- beroepscode
een samenhangend geheel van (morele) principes en regels met betrekking tot de doeleinden en waarden van een beroep en de houding en het gedrag hiervoor vereist (v.d. Arend, 1992)
of:
een verzameling morele richtlijnen voor de beroepsbeoefenaren (Tenwolde, 2002)
of:
vastgelegde waarden en normen van een beroep die als leidraad dienen voor een goede beroepsuitoefening (www.thesauruszorgenwelzijn.nl) - beroepsethiek
De ethiek met betrekking tot het professionele handelen: de systematische bezinning op de vraag of in het beroep het goede wel gedaan wordt.
of:
De set van normen en waarden die richtinggevend is voor het beroepsmatig handelen. Deze normen en waarden zijn vastgelegd in onder meer beroepscodes, standaarden en protocollen. (in deze betekenis is het eigenlijk beter te spreken van beroepsmoraal) - beroepsprofiel
Het beroepsprofiel bestaat uit een beschrijving van het deskundigheidsgebied en een overzicht van de bekwaamheden of competenties waarover de de betrokkene dient te beschikken om autonoom werkzaam te kunnen zijn in haar deskundigheidsgebied. (2015, Rapport 'Toekomstbestendige beroepen in de verpleging en verzorging'.) - eed
plechtige verklaring, volgens een voorgeschreven formule, onder aanroeping van iets heiligs, thans m.n. van God (van Dale)
- beroepscode
-
Literatuur
- Buitink, J. & Ebskamp, J., Groothoff, R. (2012) Moresprudentie; Ethiek en beroepscode in het sociaal werk; Uitgeverij ThiemeMeulenhoff; EAN: 9789006952490
Moresprudentie leert morele keuzes te herkennen, te analyseren en biedt handvatten om praktische dilemma’s op te lossen. Zowel in het werken met cliënten als in de relatie met collega’s en de organisatie. Moresprudentie koppelt theorie aan praktijk, met oefeningen in het boek en op de bijbehorende website Moresprudentie.nl - Buitink, J. & Ebskamp, J. (2011) Van beroepscode naar moresprudentie; Brochure van NVMW en ThiemeMeulenhoff;
- Soudijn, K. (2007) Ethische codes voor psychologen Amsterdam, Uitgeverij Nieuwezijds; ISBN: 9789057122583
Deze nieuwe editie van het ethisch handboek voor de psycholoog gaat uitgebreid in op de beroepscode 2007 van het NIP, die in een bijlage integraal is afgedrukt. Beroepscodes uit andere landen komen ter sprake om te laten zien dat bepaalde thema's ook anders, of specifieker, kunnen worden uitgewerkt. Beroepsethische problemen worden besproken aan de hand van vele voorbeelden, die zijn ontleend aan klachten die werkelijk zijn ingebracht tegen psychologen. Het boek bevat oefeningen om de ethische regels te doorgronden, en biedt uitwerkingen van de basisprincipes integriteit, respect, deskundigheid en verantwoordelijkheid, en ethiek bij de beoefening van wetenschap en onderzoek.
- Buitink, J. & Ebskamp, J., Groothoff, R. (2012) Moresprudentie; Ethiek en beroepscode in het sociaal werk; Uitgeverij ThiemeMeulenhoff; EAN: 9789006952490